|  ISSN: 2757-6116

Original article | Journal of Innovative Research in Teacher Education 2020, Vol. 1(1) 1-17

Saldırganlık Üzerine Yapılan Psikolojik Danışma ve Rehberlik ve Psikoloji Doktora Tezlerinin İncelenmesi

Cafer Kılıç

pp. 1 - 17   |  DOI: https://doi.org/10.29329/jirte.2020.321.1   |  Manu. Number: MANU-2006-29-0010.R1

Published online: December 23, 2020  |   Number of Views: 206  |  Number of Download: 929


Abstract

Bu araştırmada psikolojik danışma ve rehberlik [PDR] ve psikoloji alanında saldırganlık kavramını konu edinmiş doktora tezlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Anahtar sözcük olarak saldırganlık esas alınmış; YÖK tez veri tabanında erişime açık, 2000-2019 yılları arasında yayımlanan tezlerden 81 tanesi incelenmiş ve 21 tanesi içerik analizi için uygun bulunmuştur. İçerik analizi sonucunda tezler alan, yayım yılı, yöntem, çalışma grubu, kullanılan ölçme araçları ve istatistiksel yöntemlere göre değerlendirilmiştir. İncelenen tezlerin bulguları sistematik bir şekilde sunulmuş ve tartışma bölümünde ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir. İncelenen tezlerde saldırganlığın farklı değişkenlerle ilişkili olduğunu sonucuna ulaşılmıştır. Erkeklerin saldırganlık düzeylerinin kızlara göre daha yüksek olduğu, saldırganlığın okul türüne ve yıllara göre farklılaştığı görülmektedir. Bireysel özellikler (kişilik, zekâ) ve ailevi faktörler (otoriter anne-baba tutumları, saldırganlık öyküsü) saldırganlık davranışlarını yordamaktadır. İçerik analizine göre doktora tezlerinin a) deneysel çalışma ağırlıklı olduğu, b) çalışma gruplarının öğrencilerden oluştuğu ve c) varyans analizinden daha fazla yararlanıldığı görülmüştür.

Keywords: saldırganlık, davranış bilimleri, içerik analizi


How to Cite this Article?

APA 6th edition
Kilic, C. (2020). Saldırganlık Üzerine Yapılan Psikolojik Danışma ve Rehberlik ve Psikoloji Doktora Tezlerinin İncelenmesi . Journal of Innovative Research in Teacher Education, 1(1), 1-17. doi: 10.29329/jirte.2020.321.1

Harvard
Kilic, C. (2020). Saldırganlık Üzerine Yapılan Psikolojik Danışma ve Rehberlik ve Psikoloji Doktora Tezlerinin İncelenmesi . Journal of Innovative Research in Teacher Education, 1(1), pp. 1-17.

Chicago 16th edition
Kilic, Cafer (2020). "Saldırganlık Üzerine Yapılan Psikolojik Danışma ve Rehberlik ve Psikoloji Doktora Tezlerinin İncelenmesi ". Journal of Innovative Research in Teacher Education 1 (1):1-17. doi:10.29329/jirte.2020.321.1.

References

    Akan, Y. (2018). Şiddeti azaltma psiko-eğitim programı’nın (şapp) eşine şiddet uygulayan erkeklerin saldırganlık, duygu yönetimi ve ilişki öz-yeterlik düzeylerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Asıcı, E. (2018). Affetme odaklı grup rehberliğinin ergenlerin saldırganlık ve öznel iyi oluşları üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Avcı, R. (2011). Ebeveynler arası çatışma, akran ve medya etkileri ile ergenlerdeki şiddet davranışları arasındaki ilişkiler: Şiddete yönelik tutumların aracı rolü (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Baykal, T. (2008). Ailede kadına yönelik fiziksel şiddet, bu şiddete ilişkin tutumlar ve kişinin şiddet yaşantısı (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Brendgen, M., Vitaro, F., Tremblay, R. E., & Lavoie, F. (2001). Reactive and proactive aggression: Predictions to physical violence in different contexts and moderating effects of parental monitoring and caregiving behavior. Journal of Abnormal Child Psychology29(4), 293-304.

    Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. MA: Harvard University Press.

    Bulut, S. S. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sınav kaygıları, saldırganlık eğilimleri ve problem çözme becerilerindeki yetersizliklerin sağaltımında grupla çözüm odaklı kısa terapinin etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Burt, S. A., & Donnellan, M. B. (2009). Development and validation of the Sub-Types of Antisocial Behavior Questionnaire. Aggressive Behavior, 35, 376–398. https://doi.org/10.1002/ab.20314

    Burt, S. A., Donnellan, M. B., ve Tackett, J. L. (2012). Should social aggression be considered “antisocial”?. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment34(2), 153-163. 10.1007/s10862-011-9267-0

    Buss, A.H., & Perry, M. (1992). The Aggression Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63452-459.

    Camadan, F. (2014). Üniversite öğrencilerinde gözlenen saldırganlık eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Can, S. (2002). “Aggression Questionnaire” adlı ölçeğin Türk popülasyonunda geçerlilik ve güvenilirlik çalışması (Yayınlanmamış uzmanlık tezi). Genel Kurmay Başkanlığı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Servis Şefliği, İstanbul.

    Card, N.A., &  Little, T.D. (2006). Proactive and reactive aggression in childhood and adolescence: A meta-analysis of differential relations with psychosocial adjustment. International Journal of Behavior Development, 30, 466–480. https://doi.org/10.1177/0165025406071904

    Crick, N. R., & Dodge, K. A. (1996). Social information‐processing mechanisms in reactive and proactive aggression. Child Development67(3), 993-1002. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1996.tb01778.x

    Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (7. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.

    Dilekmen, M., Ada, Ş., ve Alver, B. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin saldırganlık özellikleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi10(2), 927-944.

    Dodge, K. A., Lochman, J. E., Harnish, J. D., Bates, J. E., & Pettit, G. S. (1997). Reactive and proactive aggression in school children and psychiatrically impaired chronically assaultive youth. Journal of Abnormal Psychology, 106(1), 37–51. https://doi.org/10.1037/0021-843X.106.1.37

    Dodge, K. A., & Coie, J. D. (1987). Social-information-processing factors in reactive and proactive aggression in children’s peer groups. Journal of Personality and Social Psychology, 53(6), 1146–1158.

    Donat Bacı, S. (2011). Çocuk ve ergenlerde şiddet ve saldırganlığın önlenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Efilti, E. (2006). Ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık, denetim odağı ve kişilik özelliklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Ercan, E. (2011). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı almış ilköğretim öğrencilerinde saldırganlığın ailesel ve bilişsel faktörlerle modellenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Erskine, H. E., Ferrari, A. J., Nelson, P., Polanczyk, G. V., Flaxman, A. D., Vos, T., ... & Scott, J. G. (2013). Research Review: Epidemiological modelling of attention‐deficit/hyperactivity disorder and conduct disorder for the Global Burden of Disease Study 2010. Journal of Child Psychology and Psychiatry54, 1263-1274. https://doi.org/10.1111/jcpp.12144

    Fite, P. J., Poquiz, J., Cooley, J. L., Stoppelbein, L., Becker, S. P., Luebbe, A. M., & Greening, L. (2016). Risk factors associated with proactive and reactive aggression in a child psychiatric inpatient sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment38(1), 56-65. 10.1007/s10862-015-9503-0

    Fite, P. J., Evans, S. C., Pederson, C. A., & Tampke, E. C. (2017). Functions of aggression and disciplinary actions among elementary school-age youth. Child & Youth Care Forum, 46, 825-839. 10.1007/s10566-017-9410-5

    Fite, P. J., Craig, J. L., Colder, C. R., Lochman, J. E., & Wells, K. C. (2018). Proactive and reactive aggression. In R.

    J. R. Levesque (Ed.), Encyclopedia of adolescence (2870-2879). Switzerland: Springer.

    Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York:

    McGraw-Hill. Given, L. M. (Ed.). (2008). The Sage encyclopedia of qualitative research methods. CA: Sage.

    Güven, M., Özhan, M. B., Kaynak, S., & Demirbaş, N. K. (2018). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi ile Journal of  Psychology’deki araştırma eğilimleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi8(49), 193-208.

    Gültekin, F. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin öfke ve saldırganlık düzeylerinin azaltılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Gündoğdu, R. (2009). Yaratıcı drama temelli çatışma çözme programının ergenlerde öfke, saldırganlık ve çatışma çözme becerisine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Güner, İ. (2007). Çatışma çözme becerilerini geliştirmeye yönelik grup rehberliğinin lise öğrencilerinin saldırganlık ve problem çözme becerileri üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Haskan Avcı, Ö., Koç, M., ve Bayar, Ö., (2018). Türkiye’de Psikolojik Danışman Eğitimi Konusunda Yapılan Tezlerin İncelenmesi. 20. Uluslararası Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Samsun, Türkiye.

    Karataş, Z. (2008). Bilişsel davranışsal teknikler ile psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grupla psikolojik danışma uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Kempes, M., Matthys, W., De Vries, H., & Van Engeland, H. (2005). Reactive and proactive aggression in children: A review of theory, findings and the relevance for child and adolescent psychiatry. European Child & Adolescent Psychiatry14(1), 11-19. 10.1007/s00787-005-0432-4

    Kılıçarslan, S. (2016). Ergenlerde görülen saldırgan davranışlarda ebeveyn ve ergenlere uygulanan psikoeğitim programının etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Kurtyılmaz, Y. (2011). Üniversite öğrencilerinin ilişkisel saldırganlık ile benlik saygısı, sosyal bağlılık ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış doktora tezi) Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Miller, J. D., & Lynam, D. R. (2006). Reactive and proactive aggression: Similarities and differences. Personality and Individual Differences41, 1469-1480. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.06.004

    Moffitt, T. E. (1993). Adolescence-limited and life-course-persistent antisocial behavior: A developmental taxonomy. Psychological Review, 100, 674–701.  https://doi.org/10.1037/0033-295X.100.4.674

    Pedersen, C. A., Rathert, J. L., Fite, P. J., Stoppelbein, L., & Greening, L. (2016). The role of parenting styles in the relation between functions of aggression and internalizing symptoms in a child psychiatric inpatient population. Child Psychiatry & Human Development47, 819-829. 10.1007/s10578-015-0614-3

    Poulin, F., & Boivin, M. (2000). The role of proactive and reactive aggression in the formation and development of boys’ friendships. Psychological Assessment, 12(2), 115-122. https://doi.org/10.1037/0012-1649.36.2.233

    Seçer, İ., İsmail, A. Y., Ceyhun, O. Z. A. N., & YILMAZ, B. (2014). Rehberlik ve psikolojik danışma alanındaki araştırma eğilimleri: Bir içerik analizi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi5(41), 49-60.

    Shaughnessy, J. J., Zechmeister, E. B. & Zechmeister, J.S. (2012). Research methods in psychology (9th ed.). New York: McGraw-Hill.

    Şahin, H. (2004). Öfke denetimi eğitiminin çocuklarda gözlenen saldırgan davranışları azaltmada etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi) Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Şimşek, H., ve Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Tanrıkulu, T. (2013). Siber zorbalıkla ilgili değişkenlerin incelenmesi ve gerçeklik terapisi yönelimli bir müdahale programının siber zorbaca davranışlar üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Tekinsav Sütcü, . G. S. (2006). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı, bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Tuzgöl, M. (1998). Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

    Türk, F. (2013). Akran arabuluculuk eğitiminin lise öğrencilerinin arabuluculuk becerilerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

    Uz-Baş, A., Öz, S., & Topçu Kabasakal, Z. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında reaktif ve proaktif saldırganlık: Okul psikolojik danışmanlarının görüş ve yaklaşımları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 354 – 370.

    Vitaro, F., Gendreau, P. L., Tremblay, R. E., & Oligny, P. (1998). Reactive and proactive aggression differentially predict later conduct problems. The Journal of Child Psychology and Psychiatry39(3), 377-385. https://doi.org/10.1111/1469-7610.00333

    Waschbusch, D. A., & Willoughby, M. T. (1998). Criterion validity and the utility of reactive and proactive aggression: Comparisons to attention deficit hyperactivity disorder, oppositional defiant disorder, conduct disorder, and other measures of functioning. Journal of Clinical Child Psychology, 27(4), 396-405. https://doi.org/10.1207/s15374424jccp2704_3

    Williford, A., Fite, P. J., Johnson-Motoyama, M., & Frazer, A. L. (2015). Acculturative dissonance and risks for proactive and reactive aggression among Latino/a adolescents: implications for culturally relevant prevention and interventions. The Journal of Primary Prevention36, 405-418. 10.1007/s10935-015-0403-6

    World Health Organization. (2005). Child and adolescent mental health policies and plans. World Health Organization.

    Yavuzer, Y. (2009). Saldırganlığı önlemeye yönelik psiko-eğitim programlarının lise öğrencilerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.