|  ISSN: 2757-6116

Original article | Journal of Innovative Research in Teacher Education 2021, Vol. 2(3) 266-289

Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Küresel Sorunlar Açısından Değerlendirilmesi: Fransa ve Türkiye Örneği

Veysi Aktaş, Ahmet Tokmak & İlyas Kara

pp. 266 - 289   |  DOI: https://doi.org/10.29329/jirte.2021.408.6   |  Manu. Number: MANU-2107-25-0005.R1

Published online: December 23, 2021  |   Number of Views: 166  |  Number of Download: 621


Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’deki sosyal bilgiler ders kitaplarını ve Fransa’daki ortaokullarda sosyal bilgiler kapsamındaki tarih ve coğrafya ders kitaplarını küresel sorunlar bağlamında karşılaştırarak incelemektir. Eğitim programlarında küresel sorunların ele alınışı ülkelerin kendi refleksleri, fikirsel farklılıkları, kitap tasarım çeşitliliğine bağlı olarak farklılık arz etmektedir. Benzer konuların, farklı ülkelerde, aynı ders kapsamında nasıl ele alındığını göstermesi açısından bu çalışmanın önemli olacağı düşünülmektedir. Doküman incelemesinin kullanıldığı bu araştırmada veriler içerik analizi ile değerlendirilip yorumlanmıştır. Fransa ders kitaplarında tüm dünyayı etkileyen genel problemler vurgulanmıştır. Ortaokul 2. ve 3. sınıf ders kitaplarında genellikle savaş, terör, insan haklarının ihlali ve adalet üzerine içerikler mevcuttur. Görsellerde ise ırk, dil ve din ayrımcılığının kabul edilemez olduğu vurgulanmıştır. Ortaokul 3. ve 4. sınıf ders kitabında coğrafya ile ilişkili olarak şehirleşme ve çevre sorunları gibi küresel meseleler yer almıştır. Türkiye’deki 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında küresel sorunlar tüm ünitelerde dolaylı veya doğrudan biçimde yer almaktadır. Görsellerde çevre sorunlarıyla ilişkili tasvirler mevcuttur. Ayrımcılık/eşitsizlik esaslı küresel meselelerin daha sık işlenmiştir. 7. sınıf ders kitabında genellikle “İnsan haklarının ihlali/ Savaş / Kuraklık” gibi sorunlar ele alınmıştır. Benzer çalışmalar da incelendiğinde küresel sorunların Türkiye’deki ders kitaplarında daha yerel ölçekte yansıtıldığı söylenebilir.

Keywords: Küresel Sorunlar, Sosyal Bilgiler, Fransa, Türkiye


How to Cite this Article?

APA 6th edition
Aktas, V., Tokmak, A. & Kara, I. (2021). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Küresel Sorunlar Açısından Değerlendirilmesi: Fransa ve Türkiye Örneği . Journal of Innovative Research in Teacher Education, 2(3), 266-289. doi: 10.29329/jirte.2021.408.6

Harvard
Aktas, V., Tokmak, A. and Kara, I. (2021). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Küresel Sorunlar Açısından Değerlendirilmesi: Fransa ve Türkiye Örneği . Journal of Innovative Research in Teacher Education, 2(3), pp. 266-289.

Chicago 16th edition
Aktas, Veysi, Ahmet Tokmak and Ilyas Kara (2021). "Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Küresel Sorunlar Açısından Değerlendirilmesi: Fransa ve Türkiye Örneği ". Journal of Innovative Research in Teacher Education 2 (3):266-289. doi:10.29329/jirte.2021.408.6.

References

    Albe, V. (2011).  Okulda iklim değişikliği: Bilim ve çevrede sosyo-politik bir eğitim için.  Eğitimle ilgili çevre   [Çevrimiçi], Cilt 9 (2011) URL: http://journals.openedition.org/ere/1508; DOI: https://doi.org/10.4000/ere.1508.

    Bal, İ. (2006). Terörizm: terör, terörizm ve küresel terörle mücadelede ulusal ve bölgesel deneyimler (Vol. 12).  USAK Books.

    Banks, J. A. (2004). Teaching For Social Justice, Diversity, And Citizenship in a Global World. The Educational Forum, 68 (4), 296-305.

    Birdişli, F. (2010). Birleşmiş Milletler (BM)'in uluslararası sorunları önleyebilme yeteneği. Journal of International Social Research, 3(11).

    Burnouf, L. (2004). Global awareness and perspectives in global education. Canadian Social Studies, 38 (3), https://canadiansocialstudiesjournal.educ.ualberta.ca/content/articles20002010#ARburnouf_global_awareness_perspe.

    Clarke, V. (2004). Students’ global awareness and attitudes to ınternationalism in a world of cultural convergence. Journal of Research in International Education, 3(1), 51-70.

    Collectif (2016). Histoire gėographie 3é cycle 4- livre de l’ėleve. Nathan Maison d’ėdition.

    Collectif (2016). Histoire gėographie 4é cycle 4- livre de l’ėleve. Nathan Maison d’ėdition.

    Collectif (2016). Histoire gėographie 5é cycle 4- livre de l’ėleve. Nathan Maison d’ėdition.

    Collectif (2016). Histoire gėographie 6é cycle 3- livre de l’ėleve. Nathan Maison d’ėdition.

    Çelik, M. E. & Yıldırım, G. (2021). 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının güncel olaylar açısından incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2021(16), 34-47.

    Çelik, V. ve Gömleksiz, M. N. (2000). A critical examination of globalization and its effects on education. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(2), 133-144.

    Demir, H. (2018). Sosyal bilgiler öğretim programında ve ders kitaplarında iklim değişikliği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

    Dere, İ. & Uçar, A. (2020). Küresel bağlantılar öğrenme alanının sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 212-240. https://doi.org/10.33308/26674874.2020342189.

    Dünya Doğayı Koruma Vakfı, (2018). Plastik Raporu. (WWF).

    Fan, L. & Kaeley, G. (2000). The influence of textbooks on teaching strategies. Mid-Western Educational Researcher, 13(4), 2–9.

    Gömleksiz, M. N., & Kılınç, H. H. (2012). Küreselleşmenin eğitim programları üzerindeki etkisine ilişkin akademisyen görüşleri. Nitel bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 397-413.

    Gürdoğan-Bayır, Ö., Göz, N. L., Bozkurt, M. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarına göre sosyal bilgiler dersinde küresel vatandaşlık. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 145-162. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebader/issue/44715/555657.

    İçen, M. ve Akpınar, E. (2012). Küresel vatandaşlık eğitiminin uluslararası sorunların çözümündeki rolü. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 277-289.

    Kan, Ç. (2009). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel sorunlarla ilgili tutumları ve ders programlarına yönelik önerileri (Yayınlanmamış doktora tezi) Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

    Karakuş, S. & Akpınar, M. (2021). Türkiye’deki 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında küreselleşme olgusunun incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 374-404. https://doi.org/10.33711/yyuefd.867034.

    Kessinger, T. A. (1997). The global knowledge of ohio’s public secondary social studies teachers: an exploratory study. (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis Database.

    Keyman, E. F. (1998). Globalleşme ve Türkiye: Radikal demokrasi olasılığı, küreselleşme, sivil toplum ve İslam. E. F. Keyman ve A. Y. Sarıbay (Der). Ankara: Vadi.

    Kim, S. M. (1998). Social Studies Teacher: Their Perceptions And Implementation Of Global Multicultural Education With İn Their Classroom. (Doctoral dissertation). Retrieved from  ProQuest Dissertations and Thesis database.

    Kirkit, M. (2021). Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan bazı ihtilaflı konu başlıklarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 322-353. https://doi.org/10.38015/sbyy.905668.

    Kitapçı, İ. (2017). Günümüzün önemli küresel sorunları üzerine bir değerlendirme. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 241-258.Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/pesausad/issue/36306/413535.

    Kurt, A. (2006). Küreselleşen dünyada vatandaşlık kavramı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

    Merriman, W. ve Nicoletti, A. (2008). Globalization and american education. The Educational Forum,72(1), 8-22.

    Özdemir, S. M. (2011). Toplumsal değişme ve küreselleşme bağlamında eğitim ve eğitim programları: kavramsal bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85-110.

    Özey, R. (2001). Günümüz dünya sorunları. İstanbul: Aktif Yayınevi.

    Özkan, T. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin küresel eğitime yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

    Öztürk, F. ve Günel, E., (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel sistemler, küresel eğitim ve çeşitlilik kavramlarına ilişkin algısı. İlköğretim Online, 15(1), 172-185. https://doi.org/10.17051/io.2016.79798

    Palaz, T. ve Akbaba, B. (2018). Ortaokul öğrencilerinin görüşlerine göre sosyal bilgiler eğitiminde küresel sorunlar ve öğretimi. Turkish Strudies Educational Sciences. 13/27. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14383.

    Report of the development workıng group, 2011, https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/20111028_REPORT_WG_DEVELOPMENT_vANG%5B1%5D.pdf  Erişim Tarihi 10.07.2021.

    Saltelli, M. & Ratto, T. (2008). Global Sensitivity Analysis: The Primer. UK: Wiley & Sons Publishing.

    Steger, M. (2004). Küreselleşme. (Abdullah Ersoy, Çev.). Ankara: Dost Yayınevi.

    Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem A.

    Urgelli, B. (2007). Sürdürülebilir kalkınma için Fransız çevre eğitim programında iklim değişikliği sorunu- Okul bilgisinin yeni epistemolojisi ve öğretmen eğitimi için çıkarımlar", Eğitim ile ilgili çevre [Çevrimiçi], Cilt 6 (2007). URL: http://journals.openedition.org/ere/3902; DOI: https://doi.org/10.4000/ere.3902.

    Uygun, K. & Ulu, C. T. (2018). 6. ve 7. Sınıf sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitabında küreselleşme olgusunun incelenmesi. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 1-19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eyyad/issue/47266/595582.

    Uymaz, M. (2021). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Günümüz Dünya Sorunlarına İlişkin Algılarının İncelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi , 7 (1) , 59-79 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gebd/issue/60851/841658.

    Wilson, A. (2000). Enlarging Our Global Perspective: Lessons from Ghana. The Social Studies, 91,197203.

    Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

    Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.

    Yiğit, K. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel sorunlara ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.